પ્રાતઃપૂજા

• સૌ પ્રથમ પવિત્ર જળથી સ્નાન કરીને, પૂજા માટે પુરૂષોએ ધોતી અને શાલ પહેરવા તેમજ બહેનોએ ધોએલા વસ્ત્રો ધારણ કરવા. ત્યારબાદ શાંત અને પવિત્ર જગ્યામાં એક આસન પાથરી તેના ઉપર પૂર્વ અથવા ઉત્તર દિશા તરફ મુખ રાખી પૂજા કરવા બેસવું. 

• ત્યારબાદ ઠાકોરજીને સન્મુખ પધરાવવા માટે બીજુ આસન પાથરવું. તે આસનના ઉપરના ભાગમાં મૂર્તિઓને ખોલ્યા વગર સંકેલીને મુકવી અને તે જ આસનની ડાબી બાજુએ શિક્ષાપત્રી મુકવી અને જમણી બાજુએ ગૌમુખી સહિત માળા મુકવી. તિલક ચાંદલા માટેની તથા પૂજાની અન્ય સામગ્રી આસનની બાજુમાં મુકવી. 

• ત્યારબાદ તિલક-ચાંદલો કરવો. ભાલમાં તિલક કરતી વખતે ૐ શ્રી વાસુદેવાય નમઃ, હૃદયમાં તિલક કરતી વખતે ૐ શ્રી સંકર્ષણાય નમ:, જમણી બાજુમાં તિલક કરતી વખતે ૐ શ્રી પ્રદ્યુમ્નાય નમ:, ડાબી બાજુ તિલક કરતી વખતે ૐ શ્રી અનિરુદ્ધાય નમઃ, ભાલમાં તિલક ની વચ્ચે કુમકુમનો ચાંદલો કરવો. 

• બહેનો એ માત્ર ભાલમાં કુમકુમનો ગોળ ચાંદલો જ કરવો. 

• ત્યાર પછી સ્વસ્તિક આસને બેસી આંખો બંધ કરી માનસી પૂજા કરવી. 

•  ત્યારબાદ મૂર્તિઓને આસન ઉપર પધરાવવી. ભગવાનને પૂજામાં પધારવા માટેની પ્રાર્થના સાથે ઉત્થાપનના મંત્રોનું ગાન કરવું. 

ઉતિષ્ઠોત્તિષ્ઠ હે નાથ ! સ્વામિનારાયણ પ્રભો । 

ધર્મસૂનો દયાસિંધો સ્વેષાં શ્રેયઃ પરં કુરુ ।। 

ઉત્તિષ્ઠોત્તિષ્ઠ ગોવિંદ ! ઉત્તિષ્ઠ ગરુડધ્વજ ।

ઉત્તિષ્ઠ કમલાકાન્ત ! ત્રૈલોકયં મંગલં  કુરુ ।। 

આગચ્છ ભગવન્ ! દેવ ! સ્વસ્થાનાત્પરમેશ્વર। 

અહં પૂજાં કરિષ્યામિ, સદા ત્વં  સન્મુખો ભવ ।। 

•  ત્યારબાદ જમણા હાથમાં ગૌમુખી  લઈ હૃદય સમીપે રાખી, માળાને જમણા હાથના અંગુઠા પછીની બીજી આંગળી ઉપર રાખવી, પહેલી આંગળી માળાને ન અડે તેમ દૂર રાખવી પછી અંગુઠા વડે એક-એક મણકો લઈ ‘સ્વામિનારાયણ’ મહામંત્રનો જપ કરવો. માળા ફેરવતા મેર એટલે કે ફુમકુ આવે ત્યારે માળાને ઉલટાવીને ફરી શરૂ કરવી. આવી રીતે સ્વામિનારાયણ મહામંત્ર જપની સાથે ઓછામાં ઓછી પાંચ માળા કરવી. 

• ત્યારબાદ ડાબે પગે ઉભા રહીને, જમણા પગને ગોઠણથી વાળી ડાબા પગના ગોઠણ પાસે ઊંચો રાખી, બન્ને હાથ ઉંચા કરી તપની એક માળા ફેરવવી. નીલકંઠ વર્ણીએ તપશ્ચર્યાનો આદર્શ આપ્યો તેમની સ્મૃતિમાં તપની માળા કરવામાં આવે છે. 

• તપની માળા પૂર્ણ કરીને માળા ફેરવતાં ફેરવતાં મંત્રજપ સાથે આપણા જમણા હાથ તરફ ઠાકોરજી રહે તે રીતે પ્રદક્ષિણા કરવી. 

• ત્યાર પછી  પ્રભુ પ્રાર્થના સાથે પાંચ સાષ્ટાંગ દંડવત પ્રણામ કરવા. બહેનોએ પાંચ પંચાગ પ્રણામ કરવા, છઠો દંડવત જાણે અજાણે ભગવાનના ભક્તનો અપરાધ થયો હોય તેની નિવૃત્તિને અર્થે કરવો. 

•  ત્યારબાદ સૂકોમેવો અથવા સાકર થાળમાં રાખીને ભગવાનને નૈવેદ્ય અર્પણ કરવું.

•  ભગવાનની આજ્ઞામાં સાવધાન રહેવાય તે માટે શિક્ષાપત્રીના પાંચ શ્લોકોનું વાંચન કરવું. 

•  ત્યારબાદ જનમંગલ, વચનામૃત, વંદુનો પાઠ વગેરેનું નિયમિત નિયમ અનુસાર વાંચન કરવું. 

• ત્યારબાદ પૂજામાં તથા દિવસ-રાત જાણે અજાણે થયેલા અપરાધોની ભગવાનની પાસે બે હાથ જોડી મંત્ર સાથે ક્ષમા માગવી. 

અપરાધ સહસ્ત્રાણિ ક્રિયંતે અહર્નિશં  મયા ।

દાસો અયમિતિ માં મત્વા ક્ષમસ્વ પુરુષોત્તમ ।। 

હે પુરુષોત્તમ, હે પ્રભુ, હે દયાળુ મારાથી જાણે અજાણે દિવસ-રાત હજારો અપરાધો થાય છે. પરંતુ હે પ્રભુ ! મને આપનો દાસ જાણી મને ક્ષમા કરજો. મને સત્સંગ અને સદબુદ્ધિ આપજો. કુડાપંથી, શક્તિપંથી, શુષ્કવેદાંતી અને નાસ્તિક એ ચાર પ્રકારના કુસંગી થકી મારી રક્ષા કરજો. હે મહારાજ! કામ, ક્રોધ, લોભ, મોહ, અહંકાર, ઈર્ષા અને દેહાભિમાન એ આદિક જે અંતઃશત્રુ તે થકી મારી રક્ષા કરજો અને નિત્ય તમારા સંતો-ભક્તોનો સમાગમ દેજો. 

• પછી ઘર મંદિરમાં બિરાજતા ભગવાનના દર્શન કરવા. 

• ત્યાર બાદ માતા-પિતાને પગે લાગી જય સ્વામિનારાયણ કરવા. ત્યારબાદ ગામમાં કે શહેરમાં આવેલ મંદિરે દર્શન કરવા જાવું. દર્શન કરીને આવ્યા બાદ પોતાના વ્યવહારિક કાર્યોમાં જોડાવું. 

।। જય શ્રી સ્વામિનારાયણ ।।